| ผีเสื้อในป่าฮาลา - บาลา | |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| บทนำ | ||||||
วงจรชีวิตผีเสื้อ
วงจรชีวิตของผีเสื้อ
ผีเสื้อทุกชนิดมีการเจริญเติบโตแบบเฮโลเมตาโบลัส ( Holometabolous ) คือการเจริญเติบโตที่มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างแบบสมบรูณ์ เริ่มจากระยะ ไข่ หนอน ดักแด้ และตัวเต็มวัย โดยปกติตัวเมียจะผสมกับตัวผู้เพียงครั้งเดียวแต่ตัวผู้สามารถผสมกับตัวเมียได้หลายตัว เมื่อผีเสื้อเพศผู้ - เมีย ผสมพันธุ์กันแล้ว ตัวเมียจะหาที่วางไข่บนใบ และลำต้นของพืชอาหาร ตัวเมียสามารถวางไข่บนต้นพืชอาหารของตัวอ่อนได้ถูกต้อง ด้วยวิธีตรวจสอบกลิ่นพืช โดยใช้หนวดและขนบริเวณโคนขา ซึ่งมีประสาทรับกลิ่น สัมผัสกับตำแหน่งที่วางไข่ก่อน
ระยะไข่ ผีเสื้อโดยทั่วไปตัวเมียจะวางไข่ประมาณ 100 ฟอง อายุไข่ประมาณ22 วัน สำหรับรูปร่างไข่จะแตกต่างกันได้แก่ กลม แบน รี กรวย บางชนิดผิวเรียบ บางชนิดมีลวดลาย อาจจะวางกลุ่มหรือเดี่ยว ตำแหน่งที่วางทั้งหลังใบ และท้องใบ
ระยะตัวหนอน ช่วงนี้ ใช้เวลาประมาณ 7 - 20 วัน แล้วแต่ชนิดผีเสื้อ ส่วนใหญ่ผีเสื้อขนาดเล็กจะใช้เวลาน้อย และจะเพิ่มจำนวนวันขึ้นเรื่อยๆ ตามขนาดผีเสื้อ มีการลอกคราบเมื่อเพิ่มขนาดลำตัวใหญ่ขึ้น ประมาณ 5- 6 ครั้ง ระยะนี้นับได้ว่าเป็นระยะที่มีการทำลายพืชมากที่สุด เพราะหนอนผีเสื้อทุกชนิดกินพืชเป็นอาหาร ส่วนที่มันชอบกันมากที่สุดคือใบ และจะกินเฉพาะพืชที่เป็นอาหารของมันเท่านั้น หนอนผีเสื้อมีขาจริง 6 คู่ ที่ส่วนอก และมีขาเทียม 4-5 คู่ ที่ส่วนท้องเมื่อถึงระยะหนอนระยะสุดท้ายมันจะหยุดกินหยุด และถ่ายของเสียออกจากร่างกายจนหมด และเริ่มหาที่เพื่อลอกคราบเข้าดักแด้
ระยะดักแด้ ระยะเวลาในการเป็นดักแด้ของผีเสื้อโดยทั่วไป ประมาณ 5- 20 วัน เมื่อหนอนโตเต็มที่แล้วจะหาที่เข้าดักแด้ โดยจะเริ่มสร้างใย จากต่อมสร้างใยที่อยู่ในปากตัวหนอน ภานในตัวดักแด้จะเริ่มมีการเปลี่ยนแปลงเพื่อเตรียมตัวเป็นผีเสื้อ ส่วนปากเดิมที่มีลักษณะกัดกินเปลี่ยนไปเป็นลักษณะเป็นงวงยาว ส่วนอกมีปีกยื่นออกจากลำตัว หัวมีหนวดงอกออกมา ดักแด้จะใช้อาหารที่ได้จากการสะสมตั้งแต่อยู่ในระยะตัวหนอน และจากการย่อยสลายส่วนของอวัยวะภายในที่ไม่ต้องการใช้อีกต่อไป สีของดักแด้มักเป็นสีน้ำตาล เทา หรือเขียว เพื่ออำพรางตัวจากศัตรู การเข้าดักแด้ของผีเสื้อกลางวันมี 3 ลักษณะคือ
1.ใช้ใยยึดส่วนท้ายของลำตัวติดกับพืช แล้วห้อยหัวลงมาคล้ายตุ้มหู เช่นดักแด้ของผีเสื้อในวงศ์ขาหน้าพู่ และวงศ์ผีเสื้อสีน้ำเงิน
2. ใช้ใยยึดส่วนท้ายของลำตัวติดกับพืช และใยอีกเส้นคล้องรอบลำตัวไว้ เช่น ดักแด้ในวงศ์ผีเสื้อหางติ่ง และวงศ์ผีเสื้อหนอนกะหล่ำ
3. ใช้ใยคล้องลำตัว และสร้างใยยึดใบไม้มาห่อตัวไว้ เช่น ดักแด้ในวงศ์ผีเสื้อบินเร็ว
ระยะตัวเต็มวัย ผีเสื้อจะดันเปลือกดักแด้ให้ปริแตก แล้วเอาส่วนหัวออกมาก่อน ปีกที่ถูกพับในลักษณะจีบคล้ายพัด และอัดตัวกันแน่นจะค่อยๆ คลี่ออก โดยผีเสื้อจะห้อยตัวโดยทิ้งปีกให้อยู่ด้านล่าง เพื่ออาศัยแรงโน้มถ่วงของโลกช่วยในการกลางปีกออก ผีเสื้อจะอยู่ในระยะตัวเต็มวัยนี้ประมาณ 2-3 วัน หรือ 10-20 วันหรืออาจผันแปรไปจากนี้ ขึ้นอยู่กับชนิดของผีเสื้อ และสภาพแวดล้อมที่อยู่อาศัย เช่น ความอุดมสมบรูณ์ของอาหาร อุณหภูมิและความชื้น
ภาพวงจรชีวิตของผีเสื้อในป่าฮาลา - บาลา
1. วงจรชีวิต เก็บ ไข่ หนอน และดักแด้ที่พบจนสามารถเลี้ยงเป็นตัวเต็มวัย พบว่ามีผีเสื้อกลางวันจำนวนทั้งหมด 5 วงศ์ จำนวน 17 วงศ์ย่อย 47 สกุล 74 ชนิด ซึ่งจำแนกจัดหมวดหมู่ตามหลักอนุกรมวิธานตามรายละเอียดดังต่อไปนี้
**
กดปุ่ม " รายชื่อชนิดของผีเสื้อ " ภาพวงจรชีวิตผีเสื้อจะปรากฎขึ้น **
1. วงศ์ผีเสื้อหางติ่ง (PAPILIONIDAE) พบ 1 วงศ์ย่อย 7 สกุล 17 ชนิด
1.1 วงศ์ย่อยผีเสื้อผีเสื้อหางติ่ง ( Subfamily Papilioninae ) 7 สกุล 17 ชนิด
1.1.1.1
ผีเสื้อถุงทองปักษ์ใต้ (The Malayan Birdwing) T. amphrysus ruficollis
1.1.1.2 ผีเสื้อถุงทองธรรมดา (The Goden Birdwing) T. aeacus malaiianu s
1.1.1.3 ผีเสื้อถุงทองป่าสูง ( The Common Birdwing ) T. helena cerberus (f.cerberus )
1.1.2.1 ผีเสื้อปีกค้างคาวธรรมดา (The Common Batwing) P. varuna varuna
1.1.3.1 ผีเสื้อหางตุ้มจุดชมพู (The Common Rose) P.aristolochiae asteri
1.1.4.1 ผีเสื้อหนอนมะนาว (The Lime Butterfly) P. demoleus malayanus
1.1.4.2 ผีเสื้อหางติ่งชะอ้อน (The Black and White Helen) P. nephelus sunatus
1.1.4.3 ผีเสื้อหางติ่งนางละเวง (The Great Mormon) P. memnon agenor
1.1.4.4 ผีเสื้อหางติ่งธรรมดา (The Common Mormon) P. polytes romulus
1.1.4.5 ผีเสื้อหางติ่งสะพายขาว (The Banded Swallowtail) P. demolion demolion
1.1.4.6 ผีเสื้อหางติ่งสะพายเขียว (The Banded Peacock) P. palinulus
1.1.5.1 ผีเสื้อเชิงลายธรรมดา (The Common Mime) C. clytia clytia
1.1.6.1 ผีเสื้อหางมังกรเขียว (The Green Dragontail) L. meges virescens
1.1.7.1 ผีเสื้อสะพายฟ้า (The Common Bluebottle) G. sarpedon luctatius
1.1.7.2 ผีเสื้อหนอนจำปีจุดแยก (The Common Jay) G. doson evemonides
1.1.7.3 ผีเสื้อหนอนจำปีธรรมดา (The Tailed Jay) G. agamemnon agamemnon
1.1.7.4 ผีเสื้อม้าลายจุด (The Spotted Zebra) G. megarus megapenthes
2. วงศ์ผีเสื้อขาหน้าพู่ (NYMPHALIDAE) พบ 8 วงศ์ย่อย 29 สกุล 42 ชนิด
2.1 วงศ์ย่อยผีเสื้อหนอนใบรัก ( Subfamily Danainae )พบ 6 สกุล 14 ชนิด
2.1.1.1 ผีเสื้อหนอนใบรักธรรมดา (The Plain Tiger) D. chrysippus chrysippus 
2.1.2.1 ผีเสื้อหนอนใบรักฟ้าใหญ่ (The Dark Blue Tiger) T. septentrionis septentrionis
2.1.2.2 ผีเสื้อหนอนใบรักฟ้าแถบกว้าง ( The Pale Blue Tiger ) T. limniace limniace
2.1.3.1 ผีเสื้อหนอนใบรักสีตาล (The Chocolate Tiger) P. melaneus plataniston
2.1.3.2 ผีเสื้อหนอนใบรักขีดยาว (The Glassy Tiger) P. aglea melanoides
2.1.3.3 ผีเสื้อหนอนใบรักขีดสั้น (The Dark Glassy Tiger) P. agleoides agleoides
2.1.4.1 ผีเสื้อจรกาดำขาว (The Magpie Crow) E. radamanthus radamanthus
2.1.4.2 ผีเสื้อจรกาใหญ่ (The Great Crow) E. phaenareta castelnaui
2.1.4.3 ผีเสื้อจรกาหนอนยี่โถ (The Common Indian Crow) E. core graminifera
2.1.4.4 ผีเสื้อจรกาลายจุด (The Spotted Black Crow) E.crameri bremeri
2.1.4.5 ผีเสื้อจรกาจุดฟ้า (The Blue-Spotted Crow) E. midamus chloe
2.1.4.6 ผีเสื้อจรกาเมียลาย (The Striped Blue Crow) E. mulciber mulciber
2.1.5.1 ผีเสื้อหนอนมใบรักฟ้าสีคล้ำ (The Blue Glassy Tiger) I. vulgaris macrina
2.1.6.1 ผีเสื้อร่อนลมสีมัว (The Tree Nymph) I. lynceus lynceus
2.2 วงศ์ย่อยผีเสื้อสีตาล ( Subfamily Satyrinae ) พบ 1 สกุล 1 ชนิด
2.2.1.1 ผีเสื้อหนอนมะพร้าวธรรมดา (The Common Palmfly) E. hypermnestra tinctoria
2.3 วงศ์ย่อยผีเสื้อป่า ( Subfamily Morphinae ) พบ 2 สกุล 2 ชนิด
2.3.1 . 1 ผีเสื้อไผ่ลายใหญ่ ( The Great Duffer ) D.timora perakensis
2.3.2.1 ผีเสื้อหนอนมะพร้าวสองสี (The Bicolour-haired Palmking) A. friedrici holmanhunti
2.4 วงศ์ย่อยผีเสื้อกะทกรก ( Subfamily Acracinae ) พบ 4 สกุล 5 ชนิด
2.4.1.1 ผีเสื้อหนอนหนามกะทกรก (The Tawny Caster) A. violae
2.4.2.1 ผีเสื้อกะทกรกมลายู (The Malay Lacewing) C. hypsea hypsina
2.4.2.2 ผีเสื้อกะทกรกธรรมดา (The Leopard Lecewing) C. cyane euanthes
2.4.3.1 ผีเสื้อตาลหางแหลมมลายู (The Malayan Cruiser) V. dejone erotella
2.4.4.1 ผีเสื้ออไซเรี่ยนเล็ก (The Royal Assyrian) T. terpander robertsia
2.5 วงศ์ย่อยผีเสื้อลายเงิน ( Subfamily Argynninae ) พบ 2 สกุล 2 ชนิด
2.5.1.1 ผีเสื้อลายขี้เมี่ยง (The Rustic) C. erymanthis lotis
2.5.2.1 ผีเสื้อเสือดาวใหญ่ (The Common Leopard) P. phalantha phalantha
2.6 วงศ์ย่อยผีเสื้อขาหน้าพู่ ( Subfamily Nymphalinae ) พบ 6 สกุล 8 ชนิด
2.6.1.1 ผีเสื้อลายตลกลายจุด (The Spotted Jester) S. hypselis sinis
2.6.1.2 ผีเสื้อลายตลกขีดยุ่ง (The Intricate Jester) S. hypatia chersonesia
2.6.2.1 ผีเสื้อแพนซีมยุรา (The Peacock Pansy) J. almana javana
2.6.2.2 ผีเสื้อแพนซีฟ้า (The Blue Pansy) J. orithya wallacei
2.6.3.1 ผีเสื้อพ่อมด (The Wizard) R. polynice eudoxia
2.6.4.1 ผีเสื้อปีกไข่ใหญ่ (The Great Eggfly) H. bolina jacintha
2.6.5.1 ผีเสื้อใบไม้เล็ก (The Autumn Leaf) D. bisaltide pratipa
2.6.6.1 ผีเสื้อหนอนละหุ่งธรรมดา (The Common Castor) A. merione ginosa
2.7 วงศ์ย่อยผีเสื้อกะลาสี ( Subfamily Limenitidinae ) พบ 6 สกุล 8 ชนิด
2.7.1.1 ผีเสื้อจ่าจุดขีด (The Dot-dash Sergeant) A. kanwa kanwa
2.7.1.2 ผีเสื้อจ่าเมียสีส้ม (The Color Sergeant) A. nefte subrata
2.7.1.3 ผีเสื้อจ่าเซลทึบ (The Staff Sergeant) A. selenophora amharina
2.7.2.1 ผีเสื้อสะพายขาวปีกโค้ง (The Knight) L. martha malayana
2.7.3.1 ผีเสื้อช่างร่อน (The Clipper) P. sylvia lilacinus
2.7.4.1 ผีเสื้อเคาท์ขอบฟ้า ( The Blue Count ) T.flora andersonii
2.7.5.1 ผีเสื้อบารอนเทา (The Gray Baron) E. anosia bunaya
2.7.6.2 ผีเสื้ออาชดุ๊กธรรมดา (The Common Archduke) L.pardalis dirteana
2.8 วงศ์ย่อยผีเสื้อตาลหนาม ( Subfamily Charaxinae ) พบ 1 สกุล 1 ชนิด
2.8.1.1. ผีเสื้อเหลืองหนามประดับเพชร (The Jewelled Nawab) P. delphis concha
3. วงศ์ผีเสื้อหนอนกะหล่ำ (PIERIDAE) พบ 2 วงศ์ย่อย 5 สกุล 8 ชนิด
3.1 วงศ์ย่อยผีเสื้อหนอนกะหล่ำ ( Subfamily Pierinae ) พบ 3 สกุล 4 ชนิด
3.1.1.1 ผีเสื้อขาวแคระ (The Psyche) L. nina malayana
3.1.2.1 ผีเสื้อหนอนกาฝากธรรมดา (The Painted Jezebel) D. hyparete metarete
3.1.3.1 ผีเสื้อหนอนใบกุ่มขอบตาลไหม้ (The Chocolate Albatross) A. lyncida vasava
3.1.3.2. ผีเสื้อหนอนใบกุ่มเส้นดำ (The Striped Albatross) A. libythea olferna
3.2 วงศ์ย่อยผีเสื้อเณร ( Subfamily Coliadinae ) พบ 2 สกุล 4 ชนิด
3.2.1.1 ผีเสื้อหนอนคูนธรรมดา (The Lemon Emigrant) C. pomona pomona
3.2.1.2 ผีเสื้อหนอนคูนลายกระ (The Motted Emigrant) C. pyranthe pyranthe
3.2.2.1 ผีเสื้อเณรธรรมดา (The Common Grass Yellow) E. hecabe contubernalis
3.2.2.2 ผีเสื้อเณรภูเขา (The Hill Grass Yellow) E. simulatrix hittorea
4. วงศ์ผีเสื้อน้ำเงิน (LYCAENIDAE) พบ 3 วงศ์ย่อย 4 สกุล 4 ชนิด
4.1 วงศ์ย่อยผีเสื้อปีกกึ่งหุบ ( Subfamily Riodininae ) พบ 2 สกุล 2 ชนิด
4.1.1.1 ผีเสื้อปีกกึ่งหุบป่า (The Forest Plum Judy) A. saturata kausambioides 
4.1.2.1 ผีเสื้อสีชาดมลายู (The Malay Red Harlequin) P. damajanti damajanti
4.2 วงศ์ย่อยผีเสื้อมรกต ( Subfamily Poritiinae ) พบ 1 สกุล 1 ชนิด
4.2.1.1 ผีเสื้อประกายขีดฟ้า ( The Blue-line Brilliant ) S. pharyge deolina
4.3 วงศ์ย่อยผีเสื้อฟ้าไม้ก่อ ( Subfamily Theclinae ) พบ 1 สกุล 1 ชนิด
4.3.1.1 ผีเสื้อฟ้าไม้ก่อซิลเฮด (The Sylhet Oakblue) A. silhetensis adorea
5. วงศ์ผีเสื้อบินเร็ว (HESPERIIDAE) พบ 3 วงศ์ย่อย 3 สกุล 4 ชนิด
5.1 วงศ์ย่อยผีเสื้อหน้าเข็ม ( Subfamily Coeliadinae ) พบ 1 สกุล 2 ชนิด
5.1.1.1 ผีเสื้อหน้าเข็มปีกมนจาง (The Pale Green Awlet) B.gomata lalita 
5.1.1.2 ผีเสื้อหน้าเข็มปีกมนตัวเขียว (The Branded Orange Awlet) B. oedipodea oedipodea
5.1.1.3 ผีเสื้อหน้าเข็มปีกมนแถบขาว (The Orange-tailed Awl) B. sena uniformis
5.2 วงศ์ย่อยผีเสื้อปีกราบ ( Subfamily Pyrginae ) พบ 1 สกุล 1 ชนิด
5.2.1.1 ผีเสื้อเชิงเหลือง (The Yellow Flat) M. trichoneura trichoneura
5.3 วงศ์ย่อยผีเสื้อบินเร็ว ( Subfamily Hesperiinae ) พบ 1 สกุล 1 ชนิด
5.3.1.1 ผีเสื้อดำทุ่งหญ้า (The Grass Demon) U. folus
© สงวนลิขสิทธิ์ โครงการอนุรักษ์ธรรมชาติและสัตว์ป่าสวนป่าพระนามาภิไธยภาคใต้ สำนักบริหารพื้นที่อนุรักษ์ท ี่6
ส่วนโครงการพระราชดำริและความมั่นคง กรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช
นายโกวิทย์ หวังทวีทรัพย์ นักวิชาการป่าไม้ 6ว ผู้จัดทำเวบไซด์
Page นี้จัดทำวันที่ 1 กันยายน 2551